ARJANTİN İLE DEVELİ ARASINDAKİ GÖNÜL KÖPRÜSÜ

ARJANTİN İLE DEVELİ ARASINDAKİ GÖNÜL KÖPRÜSÜ-5 18 Ocak 2021 Pazartesi Kayseri.net.tr köşe yazısı DEVELIDEN ARJANTINE GÖNÜL KÖPRÜSÜ YAZI DIZIMIZE YURT ICI VE YURT DIŞINDAN GOSTERILEN ILGIDEN. DOLAYI TEŞEKKÜR EDİYORUM YAZI DIZIMIZE GELEN BELGE VE BILGILERIN ÇOK LUGU NEDENIYLE BU GÜNKÜ YAZI VE BAZI FOTOĞRAFLARLA BİRLİKTE BIR ARA VERIP MUSADENIZLE KÖY TANITIMLARIMIZIN ARASINDA YINE KONUYA DEVAM ETMEYI DÜŞÜNÜYORUM SAYGILARIMLA. ARZ EDERİM BU GÜNKÜ YAYINLAYACAĞIM FOTOĞRAFLAR 1890-1920 YILLARI ARASINA AITTIR. liman -göçmenlerin getirilme şekli ve kalınan otel pazar fotolari ARJANTİNLİ DEVELİLİLER Dilek Pakman’ın 1910’larda Kayseri Develi’den Arjantin’e gidenlerle ilgili yazısı; “Kayseri Sancağı’nın Develi Everek-Fenese Mahallesinden Kocaosmanoğlu Ahmet Çavuş” olarak adı geçen Ahmet Kösem benim öz dedemdir (babamın babası). Tahminen 1936’da Türkiye’ye, yazıda belirtildiği gibi epey zengin olarak, dönmüş, önce İstanbul’da bir süre kalıp sonra Develi’ye yerleşmiştir: XX.Yüzyılın başlarında da Arjantin tarım işçilerine ihtiyaç duymuştur. Bu amaçla yabancı esnaf ve işçiler Arjantin’e akın etmişlerdir. Bunların çoğu vasıfsız işçi olmakla beraber ayrıca esnaf, dülger, kasap, marangoz, aşçı, tüccar, makinist gibi çeşitli meslek gruplarına mensup olanlar da vardır. Develi’den Arjantin’e göçler ilk defa 1910 yılında başlamıştır. Bunlardan adı bilinenler Radyocu Hüseyin, Kulpaklı Hüseyin Ağa, Feneseli Sapatura’dır. İkinci olarak 1914’de Pancar’ın Bekir, Kesteğin Mustafa, Kör Hasan, Sofunun Sabri, Solakın Ömer, Mehmet Tanrıverdi. 1918 yılında üçüncü olarak Solağın Mustafa, Süpürgeci Tat Mevlit ile Yukarı Develi’den Koca Hüseyin ile Çötenli Memiş Ağa gitmişlerdir. Zile’den gidenler ise daha çoktur. Buraya gelen diğer Türklerle beraber bir cemaat oluşturmuşlar, hatta gazete bile çıkarmışlardır. Bir Türk Konsolosluğunun açılmasına sebep olmuşlardır. Böylece de iki ülke arasında diplomatik temas başlamıştır. Zengin olmak hayaliyle gidenlerden bir kısmı gerçekten Develi’ye geri dönmüştür. Bir kısmı burada evlenip kalmışlardır. Bazıları burada evlenip eşleriyle beraber Develi’ye dönmüşlerdir. Mesela Develi esnaflarından Hacı Said’in kayın validesi de Yıllardır Yukarı Develi’de oturmuştur. Solak’ın Ömer Arjantin’deki adresini söyle tarif edermiş: Hacı Karnik’te /Aynız Boynuz’da dersiniz, mektubunuz gelir, dermiş. Sübürgeci Tat Mevlit de Develi’ye dönenlerden. Develi’nin gaz lambalarıyla aydınlatıldığı bir dönemde elektriklerin güzelliğini anlatırken: Arkadaş! Bir ankirikler yanar ki nur doğdu sanırsın, dermiş. Arjantin’e gidip zengin olup dönenlerden biri de Pancarın Bekirdir. DEVELİDEN ARJANTİNE GÖÇ Arjantinli Develililer adlı yazı dizimizde 1910 yılında başlayan Kayseri Develi’den Arjantin’e göçlerini ele almış, göç nedenlerini açıklamış ve örneklerini vermiştik. Göç edenlerden biri de dünyaca ünlü arp sanatçımız Şirin Pancaroğlu’nun büyük babası Mehmet Sami Pancaroğlu, Pancarın Mehmet olarak da biliniyor. Aile lakabı Tırıklar. Develili başarılı sanatkar ve tüccar Ermeniler yol göstericiliğinde Arjantin’e gitmiş. Orada Develili Ermeni esnafın yanında ticaret becerilerini geliştirmiş. Sonradan Develi’ye dönüp pek çok şeyin tedarik edildiği bir dükkan açmış. Çok sevilen ve saygı duyulan bir ticaret insanı olarak insanların güvenini kazanmış. Türkiye’ye döndükten sonra aynen benim dedem Ahmet Kösem gibi Develi’den evlenmiş. Eşinin adı Zekiye Türkoğlu (kızlık soyadı). Onunla beraber giden kardeşi Develili Pancarın Bekir’den dizimizin ilk yazısında bahsetmiştik. O da beraber dönmüş. Dönüş yolunda 1. Dünya savaşı sürdüğü için olası düşman askeri olacakları göz önüne alınarak Marsilya’da Fransızlar tarafından esir alınmışlar. Torun ünlü arp sanatçısı Şirin Pancaroğlu (1968)Arjantinlilerle de yakınlıklarım oldu. Bir de Arjantin, bizim aile geçmişimizde var. Serkan Öztürk-3 Eyl 2018 deki sosyal medya hesabından yaptığı açıklamalardan; Kayseri Develi'den çalışmak için Buenos Aires'e giden 7 arkadaş seferberlik ilan edildiğini öğrenince Marsilya aktarmalı İstanbul'a doğru yola çıkarlar. Ancak onlar yola çıktıktan sonra Fransa Osmanlı'ya savaş ilan etmiştir ve esir olarak tam 4 sene tutulacaklardır. Maalesef konuyu ele alan çok az çalışma ve kaynak olması nedeniyle Arjantin'deki Türklerin yaşamı hakkında az şey biliyoruz. Günümüze ulaşan en ilginç olaylardan biri ise Devletin seferberlik emrine uymak için yurda dönerken Marsilya'da esir alınan Develililere ilişkin mektup.-Serkan Öztürk Nezir Ötegen 18 Ocak 2021 Pazartesi -Develi