Koramaz Vadisi

Kayseri İli sınırları içerisinde yer alan Koramaz Vadisi, doğu batı doğrultusunda 12 km. boyunca uzanmaktadır. Bölgenin tümünü oluşturan yumuşak kayaçlar aşınarak vadilerin oluşmasını sağlamıştır. Binlerce yıldır yörede yaşayan insanlar tarafından kayalara oyularak mezar, mesken, depo, ibadethane olarak kullanılan mekanların kullanımı günümüzde de sürdürülmektedir.

Vadi içerisinde antik dönem yerleşimleri de yer almaktadır. Bunların içerisinde sayıları yüzlerce olan güvercinlikler, columbariumlar (Roma döneminde yakılmış bedenlerden kalan küllerin saklandığı toplu mezarlar), anıt mezarlar, tümülüsler, yer altı savunma yapıları, yaşam alanları, ibadet alanları (antik tapınaklar ve kiliseler), ağıllar, gözetleme noktaları gibi çok sayıda farklı kullanım amaçlı yapı bulunmaktadır.

Bölgede birçok medeniyetin izine rastlamak mümkündür. Örneğin, başlangıçta barınma amaçlı kullanılan bir mağara daha sonra Roma döneminde detaylandırılarak kaya mezar olarak işlenmiştir.  Hristiyanlığın serbest kalmasıyla beraber geç Roma veya erken Bizans’ta bu mağaralar kilise olarak yeniden şekillendirilmiştir. Selçuklu ve Osmanlı hâkimiyeti ile beraber ise kiliselerin bir kısmı yine dini yapı olarak kullanılmaya devam etmiştir ki bu durum vadiyi oldukça değerli kılmaktadır. Bölgedeki bazı columbariumların güvercinliğe dönüştürülmesi ve yaygın güvercinlik kültürü yine bu vadiye has bir özelliktir. Yüzlerce yıldır farklı medeniyetler tarafından inşa edilmiş kaya oyma yapılar incelendiğinde her birinin ayrı mühendislik hesapları barındırdığı görülmektedir. Bu niteliklerinden dolayı “Koramaz Vadisi” (v). kriter kapsamında Dünya Miras Geçici Listesi’ne dahil edilmiştir.